ABD ve Çin arasında ticaret savaşı büyüyor

Google, Huawei ile yazılım, donanım ve teknik hizmetler alanında iş yapmayı askıya aldığını açıklamıştı. Bunun üzerine ABD ve Çin arasındaki gerginlikler, iki ülke arasında yaşanan ticaret savaşlarının ikinci perdeye taşındığını gösteriyor.

DÜNYA 22.05.2019, 13:49 22.05.2019, 14:06
ABD ve Çin arasında ticaret savaşı büyüyor

Google’ın Huawei ile yazılım, donanım ve teknik hizmetler alanında iş yapmayı bıraktığını duyurmasıyla ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları, bir kez daha dünya gündeminin ilk sıralarına yerleşti.

ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı, ABD’nin Mart 2018’de dış ticaret açığını kapatmak için Çin’den ithal edilen alüminyum ve güneş panellerine uygulanan gümrük vergilerini artırması ile başladı. Zamanla bu savaş, vergilerde görülen artışlarla daha da şiddetlendi. Ticaret savaşının son aylarda durulma sinyalini vermesine rağmen, Huawei ile ilgili son günlerde yapılan açıklamalardan sonra bir kez daha alevlendi.

"ABD HÜKÜMETİ, BİZİ HAFİFE ALIYOR"

Geçen hafta ABD Başkanı Donald Trump, telekomünikasyon ekipmanlarını dış ticaret yasağı listesine ekledi. Ardından ‘ulusal ekonomik acil durum’ ilan ederek yabancı rakiplerin servisleri ve teknolojilerinin engellenmesi amacıyla bir adım attı. Böylece, ticaret savaşları teknoloji bağlamında yeniden gündeme geldi.

ABD hükümetinin aldığı bu karardan sonra, Silikon Vadisi’nin dev şirketlerinden de aynı yönde adımlar gelmeye başladı. Google’ın yanı sıra Broadcom, Intel, Xilinx ve Qualcomm gibi ABD’li dev teknoloji şirketleri de Huawei ile olan ilişkilerini askıya almaya karar vererek ürün tedariki sağlamayacaklarını açıkladılar.

ABD yönetimi tarafından Huawei’ye uygulanan kısıtlamaların 90 günlüğüne askıya alındığı duyuruldu ancak her iki taraf da sert açıklamalar yapmaya devam ediyor. Huawei’nin kurucusu Ren Zhengfei, ABD’nin Huawei’ye yönelik uyguladığı yaptırımların 90 gün ertelenmesini önemsemediğini söyleyerek, “ABD hükümeti, bizi hafife alıyor.” dedi.

ABD’Lİ TEKNOLOJİ ÜRETİCİLERİ DE OLUMSUZ ETKİLENECEK

Veriler, 2019’un ilk çeyreğinde Huawei’nin 60 milyon adet akıllı telefon satış rakamı ile ABD’li Apple’dan 17 milyon fazla satış gerçekleştirdiğini gösteriyor. Huawei, satışlarını 2018’in ilk 3 ayına göre yüzde 50 artırdı ve pazar payını da yüzde 17’ye çıkardı.

Aynı dönemde Apple’ın telefon satışları yüzde 20 düşerek 42 milyona gerilerken, pazar payı da yüzde 14’ten 12’ye geriledi.

Çinli üreticiler, en çok satış yapan akıllı telefon markaları arasında ön plana çıkıyor. En çok satış yapan ilk 5 marka arasında Huawei’nin yanı sıra Çinli Oppo ve Xiaomi markaları bulunuyor.

Uzmanlar, yaptırımların yalnızca Huawei’yi değil, ABD’li teknoloji üreticilerini de olumsuz etkileyeceğini ifade ediyor.

ABD’NİN İHRACATI DÜŞTÜ

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, Trump’ın uyguladığı ticari yaptırımları sürpriz olmadığını söyleyerek, “Trump, Çin (ABD'nin en çok ticaret açığı verdiği ülke) ve AB ile olan ticarette daha fazla Amerikan menşeli mal satmak için ticaret anlaşmalarını yenilemek istedi. Yenilemezlerse Çin'in kopyalama ve mülkiyet hakkına olan duyarsızlığını kastederek bu ülkelerden ithal edilen ürünlere uygulanan vergileri artıracağını söyledi ve bunu yaptı. 'Bundan sonra artık anlaşma olmaz' diyemeyiz. Seçimlerin yaklaşmış olması nedeniyle Trump'ın milliyetçi tabanına oynamak istediği çok açık. Bu nedenle bu işin sadece vergi artırımları ile kalmayacağını Huawei kararı ile görmüş olduk." açıklamasını yaptı.

ABD'nin de ticaret savaşlarından zarar göreceğini ifade eden Arzova, şu değerlendirmelerde bulundu:

"ABD’li iktisatçı Joseph Stiglitz, 'ABD'nin Çin'den ithal ettiği malların daha çok ara malı ve ham madde niteliğinde olduğunu ve artan vergilerin ABD'de enflasyona neden olacağını' iddia etti ancak bu gerçekleşmedi. Burada ortaya çıkan gerçeklik şu; Amerika'nın Çin'e olan ihracatı yaptırımlarla beraber düştü ancak başka ülkelerin, örneğin Avustralya'nın payı arttı. Amerika'nın Çin'e uyguladığı yaptırımlar uzun zaman bir araya gelemeyen Japonya ve Çin'in ticaret anlaşması yapmasına sebebiyet verdi. Rusya'nın Çin ile olan ilişkileri daha da derinleşti.

ABD açısından baktığımızda, çevre (periphery) ülkelerin (Tayvan ve Endonezya ve benzeri) ABD ile ticareti arttı. Ancak hiçbiri nüfus olarak ABD mallarına olan talebi Çin kadar karşılayabilecek düzeyde değil. Evet, Apple'ın bu süreçte satışları düştü ancak bunun sebebinin ticaret savaşları olduğu kadar Apple'ın son dönemde teknoloji üretmekten uzaklaşması, aynı teknolojiyi farklı modellerde, model ismi değiştirerek piyasaya sunması ve pahalı olması gibi nedenlere de bağlayabiliriz.”

Yorumlar (0)