USB-A’ya elveda, Type C’ye merhaba! USB-C bağlantısı neleri değiştirecek?

USB bağlantı noktalarıyla konektörler günümüzde elektronik araçlara hayat veren çok önemli aparatlar. Kimi zaman bir güç kaynağı olabiliyor kimi zaman bir depolama aracı. USB flash sürücüleri düşünün. Disketlerden günümüzde TB’larca veriyi depolayabilen bu küçük aygıtların içine binlerce film, müzik, kitap, dokümanları kolayca sığdırabiliyor ve neredeyseniz yanınızda taşıyabiliyorsunuz. Bir USB içine attığınız tüm verileri fiziksel olarak taşımak zorunda olduğunuzu düşünün. Bu oldukça zor hatta çoğu durumda imkansız olacaktır.

USB bağlantılarının böylesine önemli bir yeri varken, günümüze kadar gelen süreçte farklı birçok USB bağlantı noktası gördük. Ancak bu bağlantı tipleri çoğunlukla veriyi hızlandırmak veya devrimsel bir değişiklik yapmak yerine şekilsel ve minik kullanımsal farklılıklar içeriyordu. Bugün ise günlük hayatımızın içine hızlıca yayılan devrimsel bir USB tipi değişikliğini konuşuyoruz. USB-C. Yani Type C.

Type C’nin neden bu kadar önemli olduğunu ve neleri değiştireceğini paylaşacağız. Ancak öncesinde şimdiye dek teknolojik cihazların bağlantı konektörü olan diğer USB tiplerine ve özelliklerine hızlıca bakalım.

USB nedir?

1990’lı yıllarda masaüstlerinde, ofislerde bilgisayarların yaygınlaşmasıyla yavaş yavaş ciddi bir kablo karmaşası olmaya başladı. Birbirine karışan ve belirli bir standardı olmayan bu kabloları belirli bir standarda ulaştıracak, ucuz, küçük ve daha hızlı bir çözüm gerekiyordu. Çok geçmeden o çözüm bulundu. USB yani Evrensel Seri Yolu, bilgisayarların bağlantısını hızlandırdı ve daha basit bir hale getirdi. Günümüzde de milyonlarca cihazın başka aygıtlarla bağlantısını sağlama görevini üstlenen USB cihazları birçok işleve yarıyor. Özellikle bilgisayar, tablet ve telefonlar ağırlıklı olmak üzere günümüzde birçok cihazda artık USB bağlantı tipi ile veri ve şarj işlemi sağlanıyor.

USB Bağlantı ve Konektörler

Günümüzde çeşitli çevre birimlerinde, bilgisayarlarda ve tabletlerde genellikle üç farklı USB bağlantı noktasını görebilmek mümkün. Son yıllarda birçok cihazda USB-C bağlantı tipi, (detaylı olarak açıklayacağız) 240W’a kadar güç taşıma yeteneği, 4K ve 8K video gösterim kapasitesinden dolayı genelde tercih ediliyor. Ama onun öncesinde günümüzde hala ciddi yaygın düzeyde kullanılan şu USB tipleri bulunuyor:

USB-A: Dikdörtgen şekline sahip bağlantı noktasıyla günümüzde bilgisayarlar gibi cihazlarda hala en yaygın olarak kullanılan USB tipi.

USB-B: Görünüş olarak bir tünele benzetilebilecek USB-B tipi bağlantılar daha çok yazıcı üreticilerinin kullandığı bir standart oldu. Bununla beraber fotoğraf makinesi gibi aygıtlarda kullanılan USB-B Mini gibi bağlantı tipleri de halihazırda tercih ediliyor.

Micro USB veya USB-B Micro: Micro USB günümüzde neredeyse her evde bulunan bir USB bağlantı tipi. Bir ucu Type A, diğer ucu ise Type B olan bu USB tipi, daha çok şarj cihazları veya elektronik cihazlarla, bilgisayarlar veya diğer aygıtlar arasında veri transferi yapılacağı zaman kullanılıyor.

Bununla beraber daha çok harici sabit sürücülerde yer alan USB-B Mikro Süper Hızlı türü de bulunmaktadır. Bu Micro-USB’de yer alan 5 adet pine karşılık 10 pin sunmaktadır.

Thunderbolt: USB Type C türünün detaylı özelliklerine bakmadan önce Thunderbolt bağlantı tipinden de bahsetmek gerek. Thunderbolt, Intel’in geliştirdiği DisplayPort ve PCI Express veri işlevselliği veren bir aktarım teknolojisi. Günümüzde Thunderbolt 4 ile beraber bu teknolojinin son sürümünü de kullanmak mümkün oluyor. Zira yüksek bant genişliği, cihazlar arasında daha kaliteli bağlantı ve esnek bağlanabilirlikle ciddi bir avantaj sağlıyor. Thunderbolt ile harici monitörleri bağlamak ve 4K 60 Hz bağlantı desteği almak mümkün oluyor. USB çevre birimlerini bağlamak, 10 Gigabit Ethernet ağına ulaşabilmek ve 100W’tan az telefon ve hafif dizüstü bilgisayarını şarj etmek mümkün oluyor.

USB-C: USB-C ya da Type C ise günümüz standartlarında veri transferi yapabilen aynı zamanda daha yüksek elektrik akımının geçmesine imkan tanıyan yapısıyla elektronik cihazların çok daha hızlı bir şekilde şarj olabilmesi ve veri transferi yapabilmesine olanak tanıyan bir USB tipi olarak karşımıza daha da sıklıkla çıkmaya başladı.

Artık günümüzde büyük firmaların birçoğu tablet, telefon ve dizüstü bilgisayarlarında (Apple hariç) USB Type C cihazını kullanmaya başladı ve bu da belirli bir standart oluşmasına yardımcı oldu.

Bakıldığında modern dizüstü bilgisayarların sadece USB-C veya Thunderbolt çıkışı noktalarından oluştuğunu görebilirsiniz. Bunun da anlamı şu: Eğer başka tip USB veya aygıtlar bağlayacaksanız öncelikle bir USB-C hub’a ihtiyacınız olacaktır.

USB-C tipi USB-A’dan çok daha küçüktür ve 100W’a kadar güç verebilir. DisplayPort sinyallerini USB sinyalleri aracılığıyla konektör ve kablo üstünden gönderebildiği için eğer bilgisayarlar destekliyorsa kullanıcılar harici ekranları kolayca bağlayabilir.

USB-C ile girişi bulunan adaptörlerin Displayport, HDMI, VGA ve HDMI gibi çeşitli çıkışları da yer alır. Böylece kullanıcılar yüksek hızda ve daha kaliteli vido çıkışını projeksiyonları, televizyonları ve monitörlerine alabilirler. Günümüzde gelinen aşamada artık birçok monitörün kendiliğinden USB-C bağlantı noktaları yer alıyor. Bundan dolayı bir ucu USB-C diğer ucu ise HDMI erkek olan kablolar yardımıyla görüntülerin transferi mümkün olabiliyor.

Type C kablonun çok önemli bir başka kullanım avantajından da bahsetmemek olmaz. Diğer USB bağlantı tipleri tek yönlü olarak kullanılabilirken USB C, her iki yönde de rahat bir şekilde cihazlarla bağlantı kurabilmektedir. Yani USB-A gibi doğru yönden cihazlarınıza bağlantı yapmak için gözle kontrol edilmezse “yarı yarıya şansı” kullanmak zorunda kalınmamaktadır.

USB-C hangi hızlara erişim sağlıyor?

USB kablolar veri aktarımında önemli bir rol oynadığından transfer işlemi öncesinde bağlantı hızınızın haricinde kablolarınızın da hangi hızı desteklediğinden emin olmanız gerekir.

Farklı USB sürümlerine sahip aygıtları bağlarken, veri aktarım hızınızı bağlı olan aygıtların en yavaşıyla sınırlı gibi düşünebilirsiniz. Bundan dolayı bir USB 2.0 aygıtına USB 3.1 aygıtı taktığınızda tıkanacaktır.

USB 2.0 480 Mbit/s maksimum transfer hızında 2.5W’lık güç çıkışını desteklemektedir. USB 3.0 maksimum 5 Gbit/s hızında 4.5W’lık güç çıkışını destekler. USB 3.1 ise 10 Gbit/s hızında maksimum 100W’lık bir güç çıkışına olanak verir.

USB-C tipindeki kabloları satın alırken şarj gücü ve veri hızına dikkat etmek bu yüzden son derece büyük bir önem taşımaktadır. USB 2.0 hızındaki bir kablo 480Mbps veri aktarım hızı ile sınırlı olduğundan daha alt modları desteklememektedir.

USB 4.0

USB aktarım tipleri ve hızlarından söz etmişken günümüzün en yeni USB standardı USB 4’ten de bahsetmek gerekir. USB 4 şimdiye kadar bilinen en yüksek USB standartlarını da daha ileriye taşıyan bir teknoloji. Daha yüksek veri aktarım hızı ve video bant genişliği veren USB 4.0 yeni bir standart olabilir.

USB 4.0 ile 40 gbps’e kadar maksimum hız alınabiliyor, Thunderbolt 3 cihazlarıyla uyumluluk içeriyor, DisplayPort Alt Modu 2.0 desteği sayesinde HDR10 standardı ile 8K çözünürlük 60Hz tazeleme hızı sunabiliyor.

Günümüzde Apple M1 Macbook’larıyla beraber USB 4 teknolojisini sunmaya başladı. USB 4 desteği olan AMD bilgisayarların ise yavaş yavaş sayısının artması bekleniyor.

Type C geleceğin teknolojisi mi?

Özetlemek gerekirse Type C bağlantı tipi önceki USB bağlantı tiplerine nazaran çok ciddi düzeyde veri aktarım hızları sağlamasıyla hem kullanıcılara zamandan tasarruf ettiriyor hem de daha kaliteli bir deneyim yaşamalarına imkan veriyor.

Günümüzde aldığınız bilgisayar, telefon, tablet gibi teknolojik bir cihazın bağlantı noktasında büyük ihtimalle USB-C bağlantı tipini görebileceksiniz. 240 Watt’a kadar güç dağıtımı seçeneği veren bu standardı görünen o ki gelecek de çok daha sık bir şekilde cihazlarda göreceğiz.