Teknoloji platformlarının problemi: İnsan

Facebook, Instagram, Twitter, Youtube, Uber, Lyft gibi teknoloji platformları çok düşük maliyetlerle oluşturulabiliyor ve çok büyük kitleler arasında ivmeyle yayılabiliyor. Hayatımızın her alanına giriyor, yaşamlarımızı kolaylaştırıyor ve erişilebilirliğimizi artırıp suni bir sosyal platform sunuyor. Hızla yaygınlaşmış olan bu teknoloji platformları insanların hayatlarını değiştiriyor ve bu da bazı problemlere neden oluyor.

Instagram bir uygulama değil, bir platform

8 yıl önce, henüz Instagram büyük bir şirket değilken firmanın kurucu ortaklarından Kevin Systrom verdiği röportajda Instagram’ın yalnızca insanların fotoğraf çekip birbirlerine gönderdiği bir yazılım olmadığını, bir tür cemiyetleşme ortamı olduğunu, insanların kendilerini ifade edebildiği ve normal sosyal yaşamında ulaşamayacağı kadar insana ulaşabileceği bir ortam olacağını, hatta bu platformlar sayesinde para da kazanacaklarını belirtmişti.

Facebook, Instagramı 1 milyar ABD Dolarına satın almıştı

2012 yılında, Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg bünyesinde sadece bir avuç insan barındıran küçük bir firma olan Instagram’ı tam 1 milyar ABD Dolarına satın almıştı. 2012 yılında birçok yorumcu bunun çılgınca bir alışveriş olduğunu söylemişti.  Aşağıdaki tabloda yıllara göre Instagram’a kayıtlı kullanıcısı sayısı milyon cinsinde görülüyor. Zuckerberg, 2012 yılında Instagram’ı satın aldığında henüz 50 milyon kayıtlı kullanıcı vardı, üssel bir ivmeyle artan kullanıcı sayısı Haziran 2018’de 1 milyara ulaştı. 1 milyar ABD Dolarına satın alınan Instagramın değeri ise şu anda 100 milyar doları aştı.

Teknoloji platformları geleneksel pazarları sarsıyor

ABD merkezli, bugün değeri 50 milyar dolara ulaşan dev Uber Taksi uygulaması Türkiye pazarına çok hızlı bir şekilde girdi. Ancak sadece İstanbul’da plaka değeri 30 milyar ve yıllık cirosu 5 milyar olan taksiler bu pazarda rakip istemiyor. Geleneksel taksiciler, Türkiye’de 2014 yılında faaliyete giren ve sayısı 5 bini geçen Uber taksilerine karşı çıktı, yasaklanması için davalar açtı, Uber taksi şoförlerine ve araçlarına saldırılarda bulundu. Uber, birçok ülkede de aynı problemi yaşıyor. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2017 yılındaki talimatından sonra da Uber taksiler resmen korsan taksi olarak kabul edildi.

Sosyal medya dışsallaştırıyor

Sosyal medya zamanla fenomen olarak tanımlandırılan kişilerlerin sanal sunum alanlarına dönüştü. Bu fenomenlerin yükselişe geçmesi ve bundan çok büyük gelirler elde etmesiyle yeni bir medya akımı oluştu. Seslerini sosyal medyada duyurmak isteyen kullanıcıların dışarda kaldıkları ve bunun adil olmadığı düşüncesi gitgide yaygınlaştı.

Teknolojinin sağladığı platformlar, gerek geleneksel pazarlarda çatışmalara neden olabiliyor, gerekse de sosyal uyumda insanları yalnızlaştırıp, dışsallaştırabiliyor. Her ne kadar insan davranışını tahminleyen ve onları kendine uygun platformlara taşıyabilen yapay zeka algoritmalarına da sahip olsa da, cemiyetleşme ve sosyalleşme sadece pazar oluşturma boyutuna geçiyor. Bu da esas amacından uzaklaşma etkisi yaratıyor.

www.habernediyor.com / Safa Kaçar