İşte Türkiye'nin öfke haritası...

Üsküdar Üniversitesi, Türkiye'nin öfke haritasını çıkardı. Üniversitenin klinik psikoloji alanında yüksek lisans yapan 125 öğrencisi tarafından gerçekleştirilen saha çalışması ile 81 ilden 18-81 yaş arası evli, bekar, çocuklu veya çocuksuz bireylerden oluşan 24 bin 494 kişiyle yüz yüze görüşme gerçekleştirildi. Bu araştırma, ülkemizde hostilite konusunda gerçekleştirilen en geniş çalışma olarak dikkat çekti. 

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi, Sosyal Bilimler Enstitü Müdürü Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, hostiliteyi 'kaynağı kontrol edilemeyen öfke patlamaları, kızgınlık ve saldırganlık duygularından alan zorlanma' olarak tanımladı. 

Doç. Dr. Sayar, "Hostilite, önem verdiğimiz birisinin beklentimiz doğrultusunda davranmaması ya da hakkımız olanı alamadığımızı düşündüğümüz durumlarda ortaya çıkan duygudur. Hostilite ve öfke arasında keskin bir ayrım yapmak oldukça güçtür. Öfkenin duyguyu, hostilitenin ise daha çok bir davranışı ifade ettiği söylenebilir." ifadelerini kullandı.

Hostilite puanı en yüksek yaş grubu 18-23

Yapılan çalışmada yaş ve cinsiyete göre yapılan analizlerde hostilite puanı en yüksek yaş grubu 18-23 yaş oldu. Bu yaş grubunda erkeklerin hostilite puanı 9.08, kadınların puanı ise 8.94 oldu.

Eğitim düzeyi göz önünde bulundurulduğunda, eğitim düzeyi düştükçe hostilite puanlarının arttığı görüldü. Buna göre ortaokul mezunu erkeklerin hostilite oranı 7.98 iken, lise mezunu kadınların hostilite oranı 7.70 oldu.

Bekar erkeklerde oran daha yüksek

Hostilite puanında medeni durumun etkisi de ölçüldü. Araştırma bekâr erkeklerin hostilite oranının 8.29, bekâr kadınlarda ise bu puanın 8.15 olduğu görüldü.

Alkol ve madde kullanımı da etkili

Araştırmada alkol ve madde kullanımının hostiliteyi etkilediği anlaşıldı. Alkol kullanmayı bırakan erkeklerde hostilite puanı 8.38, kadınlarda ise bu oran 8.43 olarak belirlendi. Alkol kullanan erkeklerde hostilite oranının 8.23, kadınlarda ise bu puanın 7.98 olduğu anlaşıldı.

Hostilitesi en yüksek bölge Güneydoğu Anadolu

Türkiye’nin ruh sağlığı haritasına bakıldığında, hostilite puanları ortalamasının 14.4 puan olduğu anlaşıldı. Hostilitesi en yüksek bölge Güneydoğu Anadolu bölgesi olurken, en düşük bölge ise Trakya ve Orta Karadeniz bölgesi oldu.

"Tanımlanamayan duygular öfkeye dönüşüyor"

Hostilitenin, değerlendirilen tüm davranışsal bağımlılıklar (kumar, alışveriş, sosyal medya, dijital oyun, yeme, cinsellik – pornografi) ile güçlü bir bağıntı içinde bulunduğunu ifade eden Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, "Hostilitenin erkeklerde ve kadınlarda duygularını tanıma güçlüğü ile bağlantılı olduğunu söyleyebiliriz. Duygularını ifade etme güçlüğü olanlarda oldukça yüksek ve ciddi bir korelasyon göstermektedir. Tanımlanamayan duygularımızın öfkeye dönüştüğünü söyleyebiliriz." diye konuştu.

Hostilitenin şiddete dönüşmesi

Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, hostilitenin şiddete nasıl dönüştüğünü şu ifadelerle açıkladı:

"Hostilite dışa vuruma yönelik bir duygu ve bir kişinin öfkesini yapıcı veya kendisini düzeltici bir güce dönüştüremiyorsa, bu öfke davranışlara yansıyor. Bu bazen davranışsal bir bağımlılığa, bazen sigara gibi kimyasal bağımlılığa dönüşürken, bazen şiddet içerikli davranışlara dönüşebiliyor.

Bağımlılıklar gibi öfke ve düşmanlığın kaynağına yönelik olmayan ama kısa süreliğine kişiyi rahatlatan davranışlar, bir süre sonra yeniden kişinin öfkeyi hissetmesine ve bu sefer daha güçlü şekilde hissetmesine neden olur. Bu sebeple de kişi kontrolsüz bir öfkeyle, adeta saatli bir bomba gibi dolaşmaya başlar."

Doç. Dr. Sayar, hostiliteye etki eden faktörleri genç yaş, duyguları tanıma güçlüğü, duygu ifade güçlüğü, negatif duyguların çokluğu, kişisel iyi oluş düşüklüğü, sigara kullanımı, alkol kullanımı ve madde kullanımı olarak sıraladı.

Bu konuda neler yapılabilir?

Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre öneriler şu şekilde sıralandı:

• Öfke kişinin kendisine, sorunun kaynağına ya da herhangi yapıcı bir davranışa yönelmediği takdirde saatli bir bomba gibi kişiden çıkmaya çalışacaktır.
• Öfkenin fark edilmesi ve kişinin duygusunu tanıyabilmesi önemlidir.
• Öfkenin çözülmesi kişinin bireysel olarak yapabileceği bir şey gibi gözükse de toplumsal olaylar, bireylerin kontrol edemeyeceği sorunlar ve toplumda başa çıkılmada zorlanılacak öfkenin artmasına neden olabilir. Bu nedenle bireysel sorunların yanında, toplum içerisindeki negatif olayların en yapıcı şekilde çözülmeye çalışılması, toplumun öfkesini azaltabilecektir.
• Öfke koruyucu ruh sağlığı açısından ilk ele alınması gereken duygulardan birisidir.
• Genç yaştan itibaren uygun duygu ifade biçimi eğitimlerinin verilmesi, toplumun bilinçlendirilmesi ve toplum liderlerinde kutuplaştırmadan ve öfkeden uzak bir dilin hâkim olması gerekmektedir.